Przez zakaz konkurencji rozumie się deklarację pracownika w trakcie trwania umowy z pracodawcą, że nie rozpocznie prowadzenia działalności konkurencyjnej w stosunku do pracodawcy oraz nie podejmie zatrudnienia u podmiotu, który prowadzi wobec pracodawcy działalność konkurencyjną.
Jeżeli chodzi o czas trwania takiego zakazu może on obejmować okres wykonywania pracy u danego pracodawcy, jak też okres po rozwiązaniu stosunku pracy. W pierwszym przypadku umowa może zostać zawarta z każdym pracownikiem, natomiast w drugim przypadku mogą to być jedynie te osoby, które miały wgląd do bardzo ważnych informacji, których ujawnienie naraziłoby pracodawcę na szkodę.
Pracodawca może rozwiązać stosunek pracy bez wypowiedzenia z winy pracownika, w przypadku, gdy pracownik nie wykonał umowy o zakazie konkurencji.
W umowie o zakazie konkurencji należy wskazać działalność konkurencyjną, od której (podczas trwania stosunku pracy) pracownik będzie się wstrzymywał. Dodatkowo należy wskazać uzgodniony przez strony obszar, w sytuacji kiedy taki obowiązuje.
W odróżnieniu od umowy o zakazie konkurencji, która obowiązuje po ustaniu stosunku pracy, kodeks pracy nie przewiduje dla pracownika w trakcie trwania stosunku pracy żadnych dodatkowych świadczeń z tytułu umownego zakazu prowadzenia przez niego działalności konkurencyjnej. Jednakże nie oznacza to, że takie świadczenia są niedopuszczalne.
Kiedy mamy do czynienia z umową o zakazie konkurencji obowiązującą po zakończeniu umowy o pracę należy pod groźbą jej nieważności określić czas trwania tego zakazu oraz wysokość odszkodowania dla pracownika. Odszkodowanie to będzie przysługiwać pracownikowi przez cały okres trwania umowy, bez względu na to czy podejmie on inną, niekonkurencyjną pracę. Minimalne odszkodowanie nie może być niższe niż 25% otrzymywanego przed ustaniem stosunku pracy wynagrodzenia. Sposób wypłaty jest dowolny i do uzgodnienia przez strony umowy. Może to być forma zryczałtowana lub np. co miesięczna rata.
W przypadku, gdy pracownik nie spełni warunków umowy o zakazie konkurencji po rozwiązaniu stosunku pracy, pracodawca może dochodzić od niego odszkodowania za powstałą szkodę. Musi przy tym udowodnić, że szkoda powstała oraz wykazać jej wysokość.