Szuka pomocy w napisaniu pracy, Strzyżewice nr 719721 (archiwum)

Mam czas do jutra tj. 18.01.2021 do 23.59

Temat 1. Określ, jaki problem podejmuje Wacław Kubacki w podanym tekście. Zajmij stanowisko wobec rozwiązania przyjętego przez autora, odwołując się do tego tekstu oraz innych
tekstów kultury. Twoja praca powinna liczyć co najmniej 300 słów.

Wacław Kubacki, Wobec krajobrazu (fragmenty)

Zespół tematyczny, który określamy mianem krajobrazu, oficjalnie należy do nauki przy-
rody. Geograf i geolog, fizyk, botanik i zoolog uczą nas rozumieć krajobraz. Odczuwać jednak
krajobraz uczy nas wiedza nieścisła i nieoficjalna: literatura. Spostrzeżenia naukowe i sugestie
poetyckie, fakty i marzenia, tworzą naszą wiedzę o krajobrazie. Góry to niewątpliwie sprawa
ukształtowania pionowego ziemi; to jednak także bodziec wywołujący w nas wrażenia pierwotności, surowości i grozy. Słowem - to wzniesienie nad poziom morza i wzniosłość, jako
określona kategoria przeżyć estetycznych.

Zajmuje mnie humanistyczny aspekt krajobrazu: krajobraz jako dzieło człowieka. Człowiek
kształtuje pejzaż w dwojaki sposób: materialnie i idealnie, fizycznie i uczuciowo. ...

W dobie Oświecenia, kiedy zaczynało się budzić zrozumienie dla piękna przyrody, poświęcano więcej uwagi zagadnieniom krajobrazu, aniżeli dzisiaj, nie mówiąc już o tym, że intelektualny rozmach epoki nie cofał się przed artystycznym planowaniem pejzażów ... Częściowo
tłumaczy się to faktem, że Oświecenie kształciło swój smak artystyczny na malarstwie, teatrze
i przedstawieniach operowych. Od romantyzmu rolę kierowniczą w wychowaniu artystycznym
przejęły dwie sztuki niewzrokowe: poezja i muzyka. W przeżywaniu krajobrazu górę wzięła nad
wartościami plastycznymi nastrojowość i uczuciowość.

... Nasuwa się pytanie zasadnicze: czy krajobraz istnieje obiektywnie, czy też stwarzają go
sobie kontemplujący przyrodę ludzie? Sprawa ta nie ma nic wspólnego z idealizmem poznawczym. Mówiąc o wpływie człowieka na przyrodę, zajęliśmy stanowisko realistyczne. Las, łąka,
góra istnieją obiektywnie. Nie stanowią one wszakże krajobrazu. To dopiero krajobrazowa
materia prima. Krajobraz, jak wspomniałem, jest specjalnego rodzaju estetycznym i uczuciowym układem elementów przyrodniczych. Gdzie istnieje krajobraz jako scharakteryzowany
tutaj układ? W nas? Czy też utajony bywa w realnych elementach krajobrazowych? Słowem jak
bytuje", mówiąc językiem filozofów?

Estetycy odpowiadają na to pytanie zależnie od tego, jakiemu kierunkowi filozofii hołdują.
Są tacy, co poszczególnym elementom układu przypisują obiektywne jakości uczuciowe. Twierdzą np., że tęsknota czy smutek istnieje w jakiejś postaci nie wewnątrz człowieka jadącego
przez step, lecz w samym stepie. ...

Jeden z autorów, którzy starali się określić istotę krajobrazu, Hugo Marcus, mówi nawet
o krajobrazie, jako o indywiduum. ... Przyznanie krajobrazowi indywidualności ograniczonej co prawda, ale zawsze indywidualności, zbliża krajobraz do dzieła sztuki. Z tego faktu wypływają ważne wnioski. Wczuwanie się w krajobraz ma tedy charakter estetyczny. ...

Człowiek dokonuje powiązania luźnie bytujących szczegółów w całość i to w całość nie tylko
przyrodniczo, lecz również humanistycznie sensowną. Jest to coś w rodzaju syntezy uczuciowej, która gra dużą rolę w mitologii i twórczości poetyckiej. Różne stopnie tej syntezy prowadzą od prostej personifikacji do wyrafinowanego symbolizmu. Człowiek nie stwarza krajobrazu. Człowiek go aktualizuje. ... Jest to przykład na subiektywizację krajobrazu. Widok świata zależy od naszego nastroju. Poeci od dawna odkryli to prawo psychologiczne.

Synteza, czyli pokonanie rozpierzchliwości elementów, które mają być ujęte w układ krajobrazowy, wymaga duchowego wysiłku. W kontemplacji krajobrazu niemałą rolę grają zapamiętane strzępy obrazów poetyckich, reminiscencje malarskie, przypomnienia muzyczne. ... W ten sposób zamyka się czarodziejski krąg, obejmujący naturę, człowieka i sztukę.

Wacław Kubacki, Wobec krajobrazu w: tegoż, Krytyk i twórca, Łódź 1948.

Temat 1. Określ, jaki problem podejmuje Jan Grzenia w podanym tekście. Zajmij stanowisko wobec rozwiązania przyjętego przez autora, odwołując się do tego tekstu oraz innych
tekstów kultury. Twoja praca powinna liczyć co najmniej 300 słów.

J. Grzenia Aluzja literacka (fragmenty)


Aluzja literacka, będąc świadomym nawiązaniem do innego utworu, spełniać musi pewne funkcje. Sądzę, że najskuteczniej będzie można pokazać jej specyfikę, jeśli wyodrębni się grupę funkcji właściwych temu środkowi literackiemu. I jakkolwiek dobrze wiadomo, że każdy element dzieła jest nacechowany znaczeniowo, temu trzeba przypisać bardziej eksponowane miejsce, przede wszystkim z tego powodu, iż przez odniesienie do kontekstów literackich może jednorazowo przenieść wyjątkowo duży ładunek znaczeń. Spośród wszystkich funkcji aluzji literackiej najłatwiej wyodrębnić funkcję hołdowniczą. Łatwość wydzielenia jej bierze się zapewne stąd, że aluzja literacka to rodzaj wpływu, który zawsze jest przejawem hołdu, uznania dla poprzednika, niezależnie od świadomości bądź nieświadomości ulegania wpływom.

W związku z tym, że aluzje literackie cechują się niedomówieniem, pewnym ukryciem związku z innym dziełem (mniejszym lub większym, ale istniejącym w każdej aluzji), wymagają od czytelnika pewnej aktywności intelektualnej. Już na samym początku procesu deszyfracji związku między tekstami dochodzi do aktywizacji odbiorcy, którego zadaniem jest uzasadnione powiązanie dwóch dzieł. Czasem bywa to łatwe (Nie-Boska komedia), czasem wymaga sporej wiedzy, dociekliwości i spostrzegawczości.

Z tą cechą aluzji, jaką jest niedomówienie, wiąże się ściśle funkcja, którą proponuję nazwać funkcją ludyczną. Oto, po pierwsze, pisarz ukrywa jakieś treści używając aluzji. Wraz z tym działaniem występuje przeciwstawne: podpowiadanie za pomocą pewnych sygnałów istnienia ukrytych sensów. Po drugie zaś czytelnik wychwytuje owe sygnały i próbuje odkryć to, co przed nim utajono. Porównanie pisarza do układającego zagadki, a odbiorcy do rozwiązującego je wydaje się być dobrym odpowiednikiem tej sytuacji, tym bardziej, że niektóre przypadki stylizacji mogą istotnie być zabawą literacką grą w aluzje.

Mówiąc o aluzji jako grze wewnątrzliterackiej, mam na myśli wszelkie przypadki zabawy przeszłymi konwencjami literackimi, wszelkie próby igrania elementami innych utworów literackich. Taka gra to swego rodzaju współzawodnictwo między pisarzem ponawiającym a klasykiem, wzorem. Czytelnikowi, jeśli wyniki tego współzawodnictwa zostaną mu udostępnione, przypada rola sędziego, który ma ocenić kunszt naśladowcy: ... rozpowszechnioną formą aluzji w dobie renesansu jest umiejętnie wpleciony do oryginalnego utworu cytat ze starożytnego poety. Jeśli Kochanowski w jednej ze swych pieśni (I, 9) powiada w zakończeniu:

Nie umiem ja, gdy w żagle

Uderzą wiatry nagle,

Krzyżem padać i świętych przenajdować dary,

A b y łakomej wodzie tureckie towary

Bogactwa nie przydały.

to zawarty w tym urywku niemal dosłowny przekład słów Horacego (Carmina III, 29) nie był plagiatem, tylko popisem erudycji literackiej poetae docti. Nasz autor nie tylko nie liczył, że owego zapożyczenia nikt nie zauważy, ale przeciwnie oczekiwał od wybranego kręgu czytelników, że słowa Horacego w polskiej szacie rozpoznają i będą umieli ocenić kunszt, z jakim polski autor wplótł do swego tekstu rzymskiego poetę. Stąd już tylko krok do wykrycia funkcji zdobniczej aluzji literackiej. Nawiązanie do innego dzieła wiąże się z różnym stopniem akceptacji lub negacji wzorca. Funkcja zdobnicza wybija się na plan pierwszy w tych wypadkach, kiedy impulsem jest fascynacja cudzym dziełem.

Obserwacje aluzji literackich prowadzą mnie do sformułowania wniosku, że każdej z nich przypisana jest funkcja historyczno-literacka, której zadaniem jest określenie stosunku utworu późniejszego do tego, który powstał wcześniej, a że ten nie pozostaje w izolacji od innych dokonań literackich, wolno rozszerzyć to stwierdzenie, mówiąc, iż aluzja służy określeniu stosunku pisarza do tradycji literackiej. Funkcja historycznoliteracka jest, by tak rzec, opatrzona znakiem zerowym, obok niej występuje przecież funkcja hołdownicza oznaczająca aprobatę dla dokonań poprzednika (-ów) bądź krytyczny stosunek do dzieł z przeszłością, a nawet ich negację w przypadku funkcji polemicznej.