Czy zdarza Ci się nawet najdrobniejsze zadania odkładać na później? Ponadto w pracy lub szkole często zwlekasz z wykonaniem obowiązków do ostatniej chwili? A może robisz wielkie plany na życie i niewiele z nich wynika? Jeśli tak, to prawdopodobnie cierpisz na prokrastynację. Przeczytaj nasz artykuł i sprawdź, czym jest to popularne zjawisko oraz jakie są jego przyczyny.
Prokrastynacja – co to jest?
Choroba cywilizacyjna czy zwykłe lenistwo? Wokół prokrastynacji w ostatnich latach narosło mnóstwo mitów. Wciąż wiele osób traktuje zjawisko z przymrużeniem oka. Jak się jednak okazuje, może ono wprowadzać niepotrzebny stres, burzyć spokój, powodować problemy ze snem i przyczyniać się do obniżenia poczucia własnej wartości. Niestety coraz częściej można zauważyć, że w dłużej perspektywie wspomniana postawa może doprowadzić do rozwinięcia depresji, którą należy leczyć u wykwalifikowanego psychologa.
Czym jest więc prokrastynacja? Termin ten określa notoryczne przekładanie wszelkich obowiązków na później. W zamian ważnych i stresujących zadań prokrastynator znajduje sobie szereg innych wymagających mniejszego skupienia oraz wysiłku zajęć czy czynności. Zjawisko w uporczywym stadium zostało uznane za zaburzenie psychiczne. Nie zapominajmy jednak, że pojedyncze epizody takiej tendencji zdarzają się większości z nas.
Ciągłe przekładanie terminu i zajmowanie się mniej istotnymi obowiązkami sprawia, że kolejne zadania się nawarstwiają – co jednocześnie powoduje coraz większy stres. Osoba odkładająca na później plany i czynności, choć doskonale zdaje sobie sprawę z przykrych konsekwencji, nie potrafi zmienić swojego zachowania. Problem prokrastynacji kojarzony jest zazwyczaj ze studentami, którzy nie oddają projektów na czas i zwlekają z nauką. Okazuje się, że syndrom bardzo często dotyka młodych i zdolnych ludzi.
9 popularnych przyczyn prokrastynacji
Wiemy już, że głównym źródłem prokrastynacji nie jest zwykłe lenistwo. Wśród najczęstszych przyczyn przypadłości wymienia się za to:
• Strach przed porażką – silne obawy przed niepowodzeniem sprawiają, że unikamy zadań, które mogą okazać się nieprzyjemne czy trudne do wykonania. Zakładanie porażki z góry zaś zniechęca do podjęcia jakichkolwiek działań. Wysiłek byłby w takiej sytuacji wyłącznie stratą czasu.
• Niską samoocenę – w tym wypadku brak podjęcia wysiłku jest warunkowany zbyt niskim zdaniem na temat własnych możliwości. Ludzie dotknięci prokrastynacją są dla siebie wyjątkowo surowi, a brak pewności siebie blokuje podjęcie jakichkolwiek kroków.
• Brak wizji przyszłości – badania wykazują, że nie mając realnego obrazu siebie za 5, 10 czy 15 lat, dużo trudniej jest podjąć życiowe plany i dążyć do ich realizacji w przyszłości. To zaś prowadzi do pierwszych objawów prokrastynacji.
• Doświadczenia z dzieciństwa – inaczej syndrom surowego ojca. Osoby, od których rodzice w młodości wymagali zbyt dużo, mają w dorosłym życiu większą skłonność do odkładania wszystkiego na dalszy termin. Ponadto prokrastynator jest mniej odporny na stres, co nie przekłada się na lepszą dyscyplinę.
• Obawę przed odpowiedzialnością – „sukces ma nie tylko dobre strony” – znasz to powiedzenie? Właśnie z takiego założenia, wychodzą osoby dotknięte syndromem prokrastynacji. Strach przed kolejnymi obowiązkami i większymi wymaganiami sprawia, że prokrastynator nie chce podejmować się kolejnych zadań.
• Perfekcjonizm – okazuje się, że prokrastynatorzy są często również perfekcjonistami. Ponieważ takie osoby dążą do ideału, to często unikają niewygodnych dla siebie sytuacji. W ich życiu pojawia się maksyma „wszystko albo nic”. Wyznaczają sobie ogromne cele, które stają się dla nich nieosiągalne – przez co odkładają ich rozpoczęcie na później.
• Fałszywe postrzeganie czasu – im bardziej odległy deadline, tym większa tendencja do odkładania obowiązków na później. Wcześnie określony plan działania pomoże w dotrzymaniu terminów i w walce z brakiem motywacji.
• Problemy z koncentracją – jedną z najczęstszych przyczyn prokrastynacji są kłopoty ze skupieniem. To zaś powoduje większe trudności z realizacją kolejnych zadań i w dalszej perspektywie może doprowadzić do całkowitej rezygnacji z ich podejmowania.
• Skłonność do zachowań granicznych – są osoby, które najlepiej pracują pod presją czasu i z tzw. nożem na gardle. Skrócony czas na realizację obowiązków działa na nich motywująco. Z tego też względu odkładają zadania na ostatnią chwilę.
Zastanawiasz się, jak walczyć z prokrastynacją? Przede wszystkim warto ją najpierw u siebie zdiagnozować – wystarczy w tym celu wykonać mini test. W leczeniu można zastosować pewne proste triki takie jak: planowanie każdego dnia, dobra organizacja czasu i miejsca pracy czy nagradzanie się za małe sukcesy. Jeśli domowe sposoby nie pomogą, to warto udać się na terapię.
Innym popularnym zaburzeniem cywilizacyjnym jest pracoholizm. Sprawdź, jak rozpoznać i walczyć z problemem.