Estetyczna, dekoracyjna i funkcjonalna – kostka brukowa od lat króluje na polskich podwórkach. Sprawdź jak dobierać materiały i jak powinna wyglądać praca ekipy brukarskiej, by chodnik cieszył oko jak najdłużej.
Kostki kamienne, betonowe czy ceramiczne to popularne materiały brukarskie. Swoje powodzenie zyskały dzięki funkcjonalności, dostępności oraz estetycznemu wyglądowi. Kostka brukowa jest nie tylko stosunkowo trwała, ale również uniwersalna. Pasuje do różnego rodzaju stylów architektonicznych, a dzięki wielości rodzajów, kolorów i tekstur, można ją układać w dowolne kombinacje. Wybrukowana powierzchnia może mieć więc charakter neutralny, dekoracyjny, a nawet praktyczny – gdy wzór z kostki wyznacza np. linie poziome drogi.
Zlecenia brukarskie to często powtarzający się element wśród ogólnych zleceń budowlanych. Brukarstwo jest zajęciem wymagającym siły i wytrzymałości fizycznej oraz wprawnej ręki, dlatego większość osób woli ją zostawić fachowcom. Podobnie jest z doborem odpowiednich materiałów. Doświadczony brukarz powinien potrafić doradzić, jaki rodzaj kostki brukowej będzie optymalnym rozwiązaniem, do zagospodarowania danej powierzchni.
Materiały – rodzaje i ich koszt
Kostka brukowa to materiał znany i lubiany, głównie ze względu na swoją różnorodność. Istnieją co prawda tylko dwa główne sposoby jej produkcji, jednakże wygląd gotowych produktów może być bardzo różny, w zależności od materiału, nadanego kształtu lub rozmiaru i koloru.
Standardowa (przemysłowa) kostka brukowa charakteryzuje się jednolitym kolorem, fakturą i kształtem. Jest ona powszechnie stosowana na różnego rodzaju parkingach, chodnikach osiedlowych, czy podjazdach. Rzadko kiedy układa się z niej wzory o charakterze ozdobnym – częściej są to np. pasy wyznaczające miejsce parkingowe lub odznaczenie kolorem drogi rowerowej.
Szlachetna (ozdobna) kostka brukowa dostępna jest w różnych kolorach i kształtach, kostki o powierzchni płukanej (o chropowatej powierzchni, z kawałkami grysu przypominającymi kamień naturalny), o powierzchni szczotkowanej (z dodatkowymi porami), o powierzchni łupanej (imitująca powierzchnię kamienia naturalnego), o powierzchni postarzanej (mająca przypominać stary kamień naturalny), o powierzchni strukturalnej (imitująca płaski kamień naturalny).
Istnieje również świecąca kostka brukowa. To z kolei stosunkowa nowość na rynku brukarskim. Kiedyś używana przede wszystkim do ozdoby i oświetlenia placów miejskich i zabytków – dziś coraz chętniej wprowadzana na prywatne podwórka. Dzięki wykorzystaniu technologii LED nie jest ona droga w eksploatacji, a jej żywotność jest bardzo długa. Dostępna w wielu kolorach i kształtach nie tylko urozmaica tradycyjnie wybrukowaną powierzchnie, ale również jest źródłem subtelnego i klimatycznego oświetlenia w nocy.
Kostki brukowe otrzymuje się z różnych materiałów. Najpopularniejszym i najbardziej dostępnym jest beton – produkowana w ten sposób kostka jest tania i bardzo wytrzymała. Inne materiały używane do produkcji to również kamień naturalny granitowy i kamień polny. Bruk układany z tego typu materiałów będzie jednak droższy i bardziej wymagający podczas układania.
Forma i wymiary to kolejne cechy, dzięki którym kostka brukowa jest stosowana tak chętnie. Producenci oferują całą gamę różnego rodzaju produktów kwadratowych, prostokątnych, sześciokątnych, w kształcie fali czy klepsydry. Jeśli chodzi o wielkość, zwykle można znaleźć budulec o wymiarach od 4 do 14cm. Ceny kostek brukowych wahają się w zależności od jakości od ok. 30 do 55 zł/m2 za kostkę betonową, do nawet 90 - 400 zł/m2 za taką z dobrej jakości kamienia naturalnego.
Jaką kostkę brukową wybrać?
Kostka brukowa daje ogromne możliwości przy projektowaniu nawierzchni i urządzania placów, podwórek czy skwerów. Odpowiedni dobór materiału zapewni nam nie tylko funkcjonalność i trwałość, ale także nada charakteru przestrzeni. Warto więc wiedzieć, na co zwrócić uwagę podczas wybierania kostki brukowej, którą zamierzamy umieścić na terenie nieruchomości. Jej kolor, faktura, a nawet wymiary mogą mieć znaczący wpływ na końcową estetykę tego miejsca.
Istnieje kilka orientacyjnych zasad doboru materiału do przestrzeni. Oczywiście, końcowa decyzja to kwestia gustu projektanta lub efektu, jaki zamierza on osiągnąć. Kwintesencją zalet kostki brukowej jest to, że każdy może dobrać materiał indywidualnie, według uznania. Ważne, by nie był to jednak wybór przypadkowy. Warto również wiedzieć również, jak łączyć ze sobą dane elementy i które połączenia są bardziej korzystne lub funkcjonalne.
Najczęściej powtarzaną zasadą jest ta, mówiąca o wyborze proporcjonalnym do wielkości brukowanej powierzchni – im większa nawierzchnia, tym większa kostka. Jest to jednocześnie rozwiązanie estetyczne, jak i ekonomiczne, ponieważ z drobną kostką ekipa ma więcej pracy, niż z tą szerszą. Poza tym drobniejszy materiał umożliwia lepsze dopasowanie w miejscach trudnodostępnych.
Jeśli chodzi o kwestie użytkowe – warto zwrócić uwagę na to, jak użytkowana będzie brukowana powierzchnia. Niewłaściwie dobrany materiał może się zniekształcić pod wpływem temperatury, warunków atmosferycznych lub nacisku. Dla ciągów pieszych wystarczy kostka mniejszej wielkości, jednak jeśli po drodze lub podjeździe mają jeździć samochody, rekomendowane jest użycie grubszych materiałów.
W kwestii kolorów, w miejscach narażonych na zabrudzenia, takich jak wiaty grillowe, warsztaty samochodowe, czy okolice terenów zalewowych warto wybrać ciemniejszy odcień – taki, który zamaskuje ewentualne plamy czy przebarwienia. Z kolei na nawierzchni, która może być wystawiona na intensywne nasłonecznienie, prawdopodobnie lepiej sprawdzi się kostka jaśniejsza, która nie powinna się zbytnio nagrzewać, a także odbarwiać.
Jak ułożyć kostkę brukową? Etapy układania
Wielu fachowców radzi: jeśli nie masz doświadczenia w układaniu kostki brukowej, a ponadto nie dysponujesz predyspozycjami do wykonywania takich prac – zleć to zajęcie profesjonalnej ekipie. Brukarstwo jest stosunkowo wymagającą pracą fizyczną. Wiedza teoretyczna może być w tym wypadku niewystarczająca – tu potrzeba wyczucia w stosunku do doboru ilości materiałów oraz cierpliwości i dokładności przy układaniu wzorów. Bruk powinien być ułożony porządnie i estetycznie, jeśli chcemy, by była to inwestycja jednorazowa, na lata.
Przebieg zlecenia brukarskiego:
Etap 1
Najważniejsze jest stworzenie odpowiedniej podbudowy. To ona warunkuje wytrzymałość i równą powierzchnię nawierzchni. Brukarz wyznacza teren za pomocą kołków i sznurka, a następnie zrywa w tym miejscu glebę, usuwa kamienie, korzenie i inne, niepotrzebne elementy. Podłoże oraz każda następna warstwa ze żwiru lub tucznia musi zostać dokładnie ubita i wyrównana. W innym wypadku kostka może ulec deformacji.
Ilość i grubość warstw jest ustalana w zależności od przewidywanego nacisku na bruk. Im jest on większy, tym solidniejsza powinna być podbudowa. Istotne jest również delikatne nachylenie powierzchni, mające na celu odprowadzenie wody. Ostatnią warstwą rozsypaną w ramach podbudowy jest piasek lub drobny żwir, niekiedy nazywany podsypką.
Etap 2
Następnie ekipa brukarska zajmuje się układaniem krawężnika. Ten element stanowi wykończenie oraz ograniczenie dla konstrukcji, która będzie układana w kolejnym etapie. Krawężnik musi być ułożony z dużą dokładnością – należy wymierzyć odległości tak, by zmieściło się między nimi dokładnie tyle kostki, ile przewidziano w projekcie. W przeciwnym razie może zabraknąć materiału lub będzie konieczne przecinanie dużej liczby kostek, co nie jest estetyczne, a także przysparza dodatkowej pracy.
Etap 3
Ostatnim etapem jest układanie kostki w docelowy wzór. W zależności od wybranego kształtu, koloru i wymiarów materiału, możemy go zaprojektować na kilka sposobów. Popularne rozwiązania to np.: wiązanie prostokątne, jodełka, desenie koliste lub plecionki. Podczas układania istotne jest to, by zaczynać od narożnika, aby jak najdokładniej wymierzyć odległości. Niewielką, pustą przestrzeń między kostkami (tzw. fugę) należy wypełnić np. pisakiem lub drobnym żwirem. Po dokładnym rozprowadzeniu materiału wypełniającego, ułożony bruk można spłukać wodą oraz wyszczotkować.